Yekta Uzunoglu

Yekta Uzunoglu

Yekta Uzunoğlu veya (Kürdçe: Yekta Geylanî‎) (d.1953, Silvan/Diyarbakır (Kürdçe: Farqin/Diarbekir),  Kuzey Kürdistan), doktor, yazar, çevirmen ve girişimci.

Öğrenim görmek amacıyla 1971’de Paris’e gider. Kürd aydını Kâmuran Ali Bedirhan’dan aldığı bursla 1972-1979 yılları arasında Prag’da Karl Üniversitesi’nde (Charles University) tıp eğitimi alır.

1968-1979 yılları arasında Çekoslovakya’nın Varşova paktı orduları tarafından işgaline karşı yapılan direnişlerde aktivist olur.

Çekoslavakya’daki Gustáv Husák stalinist rejiminin Saddam Hüseyin karşıtı Güney Kürdistan’lı (Iraklı) Kürd öğrencileri Irak’a teslim etmeye başlaması üzerine 1975 yılında Prag’daki İsveç Büyükelçiliği’ni (rejim karşıtı olarak suçlanmamak için İsveç’in tarafsız bir ülke olmasından faydalanma) basarak büyükelçilik binasında yapılan açlık grevini organize eden iki Kürd öğrenciden biridir.

Diğer şahıssa bu gün PJAK adı ile bilinen Kürdistan Özgür Yaşam Partisi’nin (Kürdce: Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê),  lideri Hecî Ehmedî (Hacı Ahmedi)dir.

1976’da öğrenimi sırasında Prag’da illegal/gizli kurmuş olduğu Avrupa’daki ilk kürd yayınevi olan “ARARAT(Ağrı)” aracılığıyla kendisinin yazılarını ve Dr. Joyce Blau’nun çalışmalarını farklı dillerde yayınlar.

Prag Karl Üniversitesi’ndeki Tıp Eğitimi sürecinde komünist Çekoslovakya’da komünizm karşıtı bir genç olarak yaşar. O dönem de Çek Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı olacak olan Vaclav Havel ile “Harta 77” isimli örgütünün siyasi faaliyetlerinde bulunur. Havel’in tutuklandığı dönemde, 1979’da O da  sınır dışı edilir.

Paris’e yerleşir, 1982’de Paris’de yüksek lisansını-master “iç hastalıklar” üzerine yapar.

Fransa eski Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ve bir grup arkadaşıyla birlikte ‘Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü’nü kurar.

Fransız Hükümeti tarafından saygın Pasteur Enstitüsü’nde “Araştırma Bursu”na layık görülür. İhtisasının 5. ayında bursu ve Fransız Hükumeti’nin tanımış olduğu tüm olanakları bir teşekkür mektubu ile iade eder.

Kurucularından olduğu “Sınır Tanımayan Doktorlar”a gönüllü olarak katılıp, o dönem de İran İslam Cumhuriyeti’ne karşı ayaklanan Doğu Kürdistanlılara (İran Kürdleri) yardımda bulunma amacıyla Doğu Kürdistan’a gider ve orada birçok sahra hastanesinin kurulmasında öncülük eder.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır. Kendi ulusunun mensuplarına yönelik sunduğu insani hizmetleri ve insan hakları savunuculuğundan dolayı 1981’de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından atılır.

Almanya’da siyasi sığınmacı statüsünü alır.

1983’de Paris Kürd Enstitüsü’nün (Institut Kurde de Paris) kurucularından biri olur.

1983’den 1988’e kadar yöneticiliğini yaptığı Bonn’daki Kürd Enstitüsü’nü (Kurdisches Institut) de kurar.

Öğrenim  aşamaları boyunca birkaç kez ülke değiştirmek zorunda kalır. 10 dili akıcı şekilde konuşur.

“Kadife Devrimi” (17 Kasım-29 Aralık 1989’da Çekoslovakya’da meydana gelen kansız devrimdir. Sonucunda, Komünist yönetim düşürülmüştür)  sonrası Prag’a döner. 1990’da yeniden döndüğü Çekoslovak’ya da iş hayatına atılır 17 ticari şirket kurar.

1994’den itibaren “Çek derin devleti”yle sorun yaşamaya başlar. 1994 yılında Çek Cumhuriyeti’nde sahte kimlik taşıyan Türkiye uyruklu kişilerce silahlı saldırıya uğrar. Saldırıdan sağ kurtulur. İllegal kişilerin Çek Polis Teşkilatı içindeki işbirlikçileri tarafından tutuklanır.

13 Eylül 1994’de hapse atılır, işkence görür. 1994-1997 yılları arasında tutuklu kalır.

AI (Uluslararası Af Örgütü) kendisinin adil yargılanmadığını gündeme getirerek, soruşturma başlatılmasını ister.

2007’de Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Vaclav Havel, Oscar ödülü sahibi Zdenek Sverak’ın da içlerinde bulunduğu ülkenin önde gelenlerinden oluşan 160 şahsiyet kendisinin hukuk mücadelesini desteklemek için açlık grevine girerler.

“Çek derin devleti”nin açtırdığı davalar sürer, suçlamalara yönelik hiç bir delil olmadığı için  31 Temmuz 2007’de mahkemede aklanır. 13 yıl süren hukuk mücadelesinden sonra şahsına yönelik bütün suçlamaların asılsız olduğu kanıtlanır.

Haksız yere mahkûmiyet, cezaevinde gördüğü muamele ve tutuklu kaldığı süre içinde uğradığı zararların giderilmesi için 56 dava açar. Açtığı tazminat davaları Mayıs 2010 itibarıyla sonuçlanmaya başlarlar. Çek Hukuk tarihindeki en yüksek tazminatı alır.

Medeni cesaretinden ötürü  Çek Cumhuriyeti’nde “Harta 77” adıyla dağıtılan ülkenin en prestijli ödülünü “František Kriegel”  alan ilk yabancı olur (2006).

“Çek derin devleti” nin kendisine yaşattıklarını “İfade” adlı kitabında toplar ve yayınlar.

21.1.2015’de kendisini etkisiz hale getirmek, öldürmek isteyen örgütlü gücün görevlendirdiği bir kişi tarafından evinde saldırıya uğrar. Sağ kalır. Bu konudaki davası halen devam etmektedir.

“Çek derin devleti” yle ilgili  medya da farklı dillerde yer alan yazıları 2017’de “İslamistlerin Çekya’daki Troya atı” adlı kitabında toplanır ve çekçe yayınlanır.

Almanya vatandaşıdır. İkisi kız üç çocuk babasıdır. Çek Cumhuriyetinin Prag şehrinde yaşamaktadır.

Yazdıkları ve yaptığı çevirilerle birlikte toplam olarak 40 kitabı yayınlanır.

Yayınlanmış eserleri

Kürtçe’ye çeviriler

  • Karel Čapek: RUR, Bílá nemoc, Matka – Çek Yazarı Karel Čapek’ten Kürtçeye tercüme edilmiş kitaplar : R.U.R., Beyza yara, Ana,Tarih 1974
  • Molière: “Zevaca bê dil”. yazar Molière’in ” Gönülsüz evlilik” eserinin Kürtçe tercümesi ,1979
  • Hazreti Luka’nın İncili Kürtçe’ye tercüme ve yayın,1985
  • Hazreti Mark’ın İncili Kürtçe’ye tercüme ve yayın,1987
  • Tevratın 1. kitabı GÖÇ’ün Kürtçe’ye tercümesi ve yayını ,1988

Kitaplar

  • Yekta Uzunoglu: Láska u Kurdů; Země Kurdů; Legenda o Kurdech – ” Kürtler’de Sevgi”, “Kürtler’in Vatanı”, “Kürtler’in efsanesi” adlı 3 kitap 1976-1979 yılları arasında Dr.Yekta Uzunoğlu’nun Çekoslovakya’daki illegal yayınevi olan ARARAT Yayınevi’nden yayınlanmıştır, şu anda Çek Çumhuriyeti Libri Prohibiti kütüphanesinde yer almaktadırlar.
  • Yekta Geylanî: Kurdische Alphabet (Yekta Geylanî, Bonn 1982) – “Kürtçe Alfabe” , Yekta Geylani adıyla yayınladı ,Bonn 1982
  • Yekta Geylanî: Der kulturelle Völkermord an den Kurden in der Türkei (Yekta Geylanî, Bonn 1982) – “Türkiye’de Kürt kültür jenosidi” Yekta Geylani adıyla yazdı ve yayınladı, Bonn 1982
  • Yekta Geylanî; Thomas Bois: Kurdische Volksdichtung (Kurdische Institut, Bonn 1986) – “Kürtlerde Halk edebiyatı” Yekta Geylani adıyla Fransız papaz ve Kürdoloji uzmanı Thomas Bois’ın eserini Fransızca’dan Almaca’ya çevirip yayınladı , Bonn 1986
  • Yekta Geylanî; D. N. MacKenzie: Kurdische Grammatik (Kurdische Institut, Bonn 1986) – “Kürtçe Gramer ” , Dünyanın önde gelen İran dilleri uzmanlanı Prof. D.N.MacKenzie ile beraber Celadet Bedirhan ve Roge Lescot’un ünlü eserini Fransızca’dan Almanca’ya çevirip , eksik kısımlarını ekleyip-düzeltip yayınladı, Bonn 1986
  • Yekta Uzunoglu: Kurdská přísloví – “Kürtçe Atasözleri” , Çekçe ,kendi yayınevi olan Meridian Yayınevi’nden yayınladı, Prag 1993 , (Ceylan derisi üzerine bastırılıp yayınlandı)
  • Yekta Uzunoglu: Výpověď – “İFADE” , Çekçe, Akropolis yayınevi, Prag 2008
  • V.Klaus, I.Kočárník, K.Dyba, J.Zieleniec, J.Lux, Y. Uzunoglu : Ekonomické perspektivy ČR (Meridian, Praha 1993): – “Çek ekonomisinin perspektifleri” , 1993 yılında dönemin başbakanı ve ülkenin en ünlü ekonomi uzmanı olan Vaclav Klaus (daha sonra 2 dönem cumhurbaşkanlığı yaptı) ve ekonomiden sorumlu bakanlar ile birilikte yazdı ve kendi yayınevi olan Meridian Yayınevi’nden yayınladı, Prag 1993
  • Ahmet Arif – 33 kurşun – Çekçe’ye çeviri ve yayınlanması , 2014